چوب توسکا
چوب درخت توسکا یکی از انواع چوبها در تولید نرده چوبی ، پله چوبی و دستنرده چوبی است ، این چوب از انواع چوبهای نیمه سخت است که معمولاً در شمال ایران - ارمنستان - گرجستان و دیگر کشورهای مجاورمی روید. انواع مختفی چوب توسکا وجود دارد ولی پرکاربردترین و فراوان ترین گونه ی آن توسکای قرمز میباشد و در موارد زیادی مورد استفاده قرار میگیردو معمولا چوب توسکا از سفید تا قرمز کمرنگ متغیر است اما رنگ چوب یکدست است و رگه های رنگی در آن وجود ندارد. درخت توسکا حدود 40 سال طول میکشد به بلوغ کامل برسد و اگر سن درخت از ۷۰ سال بگذرد؛ کیفیت آن کاهش می‌یابد. قد متوسط یک درخت توسکا ۹۰ فوت است.
تاریخچه چوب توسکا
چوب توسکا پیش از اینکه ساکن آمریکای شمالی شود؛ در نقاط مختلف دنیا مانند اروپا، سیبری، ایران و آفریقای شمالی میرویید. یک افسانه قدیمی در رابطه با توسکای سیاه دارد که در این افسانه میگوید که این درخت پادشاه پنهان جنگل های اسکاتلند است. درزمان مفرغ، اسکاتلندی‌ها در دنیای خیالی و واقعی خود از چوب توسکا برای ساخت قلعه‌های چوبی استفاده می‌کردند. چوب توسکا بعد از اینکه در آب قرار میگیرد و میماند خیلی محکم میشود. در دوران انقلاب صنعتی از توسکا در اسکله و به عنوان لنگرگاه استفاده می‌شد. بیشتر نواحی ونیز روی تنه درختان توسکا بنا شده اند.
کاربرد چوب توسکا
چوب توسکا مستحکم است و به راحتی میخ و چسب و پیچ میخورد به همین دلیلدر انواع مختلف نرده چوبی، پله چوبی، پایه نرده چوبی ، کفپوش مورد استفاده قرار میگیرد . سطح چوب توسکا خیلی خوب با سنباده صیقل میشود و خیلی راحت رنگ میشود. چوب توسکای رنگ شده با چوب های ماهون، آلبالو و گردو ترکیب میشود. چوب توسکا، چوبی نسبتاً نرم است و چگالی متوسطی دارد. این چوب سبک است و مقاومت چندانی در برابر ضربه ندارد.
موارد استفاده چوب توسکا
- مبلمان
- نرده ی چوبی
- کف پوش
- پله چوبی
- پایه نرده چوبی
- پرچین
- جنگل سازی
هم اکنون به معرفی کامل انواع توسکا میپردازیم.
توسکای خاکستری Alnus incana
درخت کوچکی است.ارتفاع این درخت تا 20 متر هم میرسد.بین 60 تا 100 سال عمرمیکند. برگ ها سبز مات - تنه خاکستری رنگ و میوه هایش تخم مرغی شکل است. از نظز شباهتی شبیه توسکای سیاه است اما ارزانتر از توسکای سیاه میباشد. درخت توسکای خاکستری درختی برگریز است. توسکای خاکستری از فوریه تا مارس گل می دهد. این گونه تک پایه است (گلهای منفرد یا نر یا ماده هستند، اما هر دو جنس را می توان روی یک گیاه یافت) و توسط باد گرده افشانی می شود. چوب توسکای خاکستری سبک، نرم، نسبتاً الاستیک و به راحتی تقسیم می شود. برای کف پوش، کاسه، حکاکی روی چوب وکابینت سازی استفاده می شود.
توسکای دریایی Alnus maritima
گونه ای درختچه ای یا درخت کوچک ازگونه توسکا است. بومی ایالات متحده، گرجستان اوکلاهما و مریلند و حنوب شرقی آسیا است. این درخت زیبا در پاییز گل میدهد. همچنین رشد سریعی دارد و برای رشد به آب و عمق خاک زیاد نیازی ندارد.چوب آن نرم و کم استحکام است. برگ های این درخت سبز مایل به طلایی است. چوب قهوه ای مایل به قرمزی دارد. مردم بومی از پوست این درخت برای درمان مشکلات گوارشی مثل ترش کردن و نفخ کردن استفاده میکنند.
توسکا سبز Alnus viridis
یک درختچه یا درخت کوچک برگریز با رشد سریع و کوتاه مدت است که ارتفاع آن معمولاً بین نیم متر تا 5 متر است. بومی بخش های سردتر نیمکره شمالی است. در اروپا، این درخت عمدتاً در بخش مرکزی قاره، در مناطقی با ارتفاعات بین 1600-2300 متر یافت می شود. اهمیت اقتصادی توسکا سبز بسیار کم است.
توسکا سفید Alnus rhombifolia
درخت توسکا سفید بومی غرب آمریکای شمالی است . در ارتفاع 100-2400 متر (330-7870 فوت) ار تفاع از سطح دریا رشد میکند.
درخت توسکای سفید یک درخت برگریز است که تا 25 متر رشد می کند، پوست توسکای سفید خاکستری کم رنگ، صاف روی درختان جوان، در درختان قدیمی پوسته پوسته می شود. از برگ های این درخت برای نیازهای درمانی زنان ( بیماری های رحمی ) استفاده میشود.
توسکای سیاه یا توسکای قشلاقی Alnus glutinosa
توسکای قشلاقی، توسکای سیاه، توسکای اروپایی یا فقط توسکا یک گونه درخت از خانواده توسکاییان میباشد که بیشتر در اروپا، جنوب غربی آسیا و جنوب آفریقا است. آنها در مکان‌های مرطوب رشد و نمو میکنند و باکتری Frankia alni آن را به رشد در خاک‌هایی با کیفیت ضعیف قادر می‌سازد. اندازه آن متوسط و درختی کوتاه عمر است که تا ارتفاع ۳۰ متر رشد میکند. کوتاه ساقه و پرشده از برگ‌هاست و گل‌ها نر و ماده آن از نظر شکل گل آذین متفاوتند. دارای میوه‌هایی شبیه کاج است و دانه‌ها با باد و آب پراکنده می‌شوند. توسکای قشلاقی غذا و سرپناهی برای حیوانات وحشی با تعدادی از حشرات، گلسنگ‌ها و قارچ‌هایی که به‌طور کامل به درخت وابسته‌اند فراهم میکند. یک گونه پیشگام است که در زمین‌های خالی قرار می‌گیرند و باعث تشکیل جنگل‌های مخلوط می‌شوند و این‌گونه به نظر میرسد که درخت‌های دیگر در پی آن ظاهر شدند. احتمالاً توسکای قشلاقی خارج از جنگل‌ها می‌میرد به این دلیل که نهال‌ها به نور در دسترسی بیشتری نسبت به موجودات کف جنگل نیاز دارند. زیستگاه معمول‌تر آنها لبه جنگل‌ها، باتلاق‌ها دالان رودخانه‌ها است. کنده‌هایی در زیر آب دارد و پایه‌ای برای تولید کاغذ و ورقه‌های فیبر، دود کردن غذاها، نازک کاری، تراشکاری، کنده کاری استفاده میشود. محصولات درخت در گیاهان یک ناحیه در تهیه گروهی از داروها برای بیماری‌های گوناگونی استفاده میشود و پژوهش‌ها نشان داده‌اند عصاره دانه‌ها در برابر باکتری‌های پاتوژن (بیماری‌زا) فعال هستند. توسکای سیاه در مناطق مرطوب رشد میکند و در شرایط مطلوب به ۲۰ تا ۳۰ متر و در شرایط فوق‌العاده به ۳۷ متر میرسد. درختان جوان ظاهر عمودی با ساقه محوری اصلی دارند ولی درختان قدیمی‌تر دارای یک تاج قوسدار با شاخه‌های کج هستند. پایه درخت ریشه‌های نابجا به درون خاک تولید میکند و شاید به نظر برسد که تکیه‌گاه تنه است. پوست درختان جوان صاف، براق و متمایل به سبز-قهوه‌ای است در صورتی که در درختان معمولی خاکستری تیره و شکاف خورده میباشد. شاخه‌ها صاف، تا حدی چسبناک، با زگیل‌هایی صمغی هستند. غنچه متمایل به ارغوانی-قهوه‌ای و دارای ساقه‌هایی کوتاه هستند. هر دو گل آذین نر و ماده در پاییز تشکیل شده و در طول زمستان خفته باقی می‌مانند. برگ‌های توسکای قشلاقی کوتاه ساقه، گرد شده، با درازای ۱۰ سانتی‌متراند که پایه آنها کمی به شکل گوه درآمده و مواج و دارای حاشیهٔ دندانه دار هستند. سطح بالایی آنها سبز تیره براق و سطح پایینی سبز کمرنگ با موهایی قهوه‌ای در زوایای رگبرگ است. همانطور که با بعضی درختان در نزدیکی آب رشد میکند، توسکای قشلاقی برگ‌ها را نسبت به درختان در مناطق خشک جوان‌تر نگه می‌دارند و تا اواخر پاییز سبز هستند. همانطور که از اسم glutinosa پیداست غنچه‌ها و برگ‌های جوان با صمغی درختی چسبناک هستند. نر و ماده این گونه روی یک پایه است و گل‌ها توسط گرده افشانی بارور شده‌اند؛ گل آذین نر استوانه‌ای، ظریف و آویزان است، رنگ متمایل به قرمز و طول ۱۰ سانتی‌متر دارد؛ گلهای ماده عمودی، مسطح، سبز رنگ با ساقه‌ای کوتاه هستند. در طول پاییز آنها قهوه‌ای تیره تا سیاه رنگ، سخت، تا حدی چوبی شده و ظاهری مانند درخت کاج پیدا میکنند. آنها در سرتاسر زمستان گذشته خفته و دانه‌های کوچک بالدار در بهار بعدی پراکنده می‌شوند. آنها دارای دانه‌های قهوه‌ای متمایل به قرمز، گرد با حاشیه‌ای صاف به صورت نوارهایی با کیسه‌های هوایی هستند. این آنها را قادر به شناور بودن به مدت یک ماه میکند تا به‌طور گسترده‌تری پراکنده شوند. بر خلاف بعضی دیگر از گونه‌ها توسکای قشلاقی برگ‌های سایه‌دار تولید نمی‌کند. نرخ تنفس از شاخ و برگ‌های سایه‌دار به خوبی مشخص است اما میزان جذب کمتر است. این به این معناست که درخت در جنگل‌ها بلندتر که می‌شوند شاخه‌های پایینی فرسوده شده و از بین می‌روند، یک تاج کوچک و تنه بدون شاخه باقی می‌گذارند.
چوب آن نرم و سفید است زمانی که برای اولین بار بریده شده تبدیل به قرمز کمرنگ میشود؛ غده‌های جاذب و کشنده لکه لکه دارد. چوب برای ما استحکام لازم در صنعت ساخت و ساز را ندارد ولی برای کاغذ سازی، ساخت مواد غذایی و تولید انرژی بکار می‌رود. در زیر آب چوب بسیار با دوام است و برای پایه‌های عمیق ساختمان استفاده میشود. ستون‌های زیرین لنگرگاه‌های ریالتو در ونیز و ستون‌های چندین کلیسا قرون وسطی از توسکا ساخته شده‌است. معمار رومی ویتروویوس بیان کرده که چوب در ساخت گذرگاه‌ها در سراسر باتلاق راونا استفاده شده‌است. چوب در نازک کاری هم به عنوان چوب جامد و هم به عنوان روکش مورد استفاده قرار میگیرد که دانه و رنگ احساس میشود و به خوبی رنگ پذیر است. همچنین این چوب نرم، انعطاف‌پذیر و تا حدودی روشن است، آن را می‌توان برای انجام کاری به راحتی شکاف داد. این است که در تراش کاری و کنده کاری و در ساخت مبلمان، قاب پنجره‌ها، اسباب بازی، بلوک، مداد و کاسه ارزش دارد.
توسکای قرمز Alnus rubra
توسکا قرمز بزرگترین گونه توسکا در آمریکای شمالی و یکی از بزرگترین توسکاها در جهان است که ارتفاع آن به 20 تا 30 متر (66 تا 98 فوت) می رسد. نام این درخت از رنگ قرمز روشن و زنگ‌زده ی این درخت گرفته شده است که در پوست کبود یا خراشیده ایجاد میشود. پوست توسکای قرمز خالدار، خاکستری مایل به خاکستری و صاف است که اغلب توسط گلسنگ و خزه سفید مستعمره می شود .
از درخت توسکای قرمز رنگ رست را می توان از جوشانده پوست آن تهیه کرد و بومیان آمریکا از آن برای رنگ آمیزی تورهای ماهیگیری استفاده می کردند تا در زیر آب کمتر دیده شوند.
بومیان آمریکا از پوست درخت توسکا قرمز برای درمان بلوط سمی، نیش حشرات و تحریکات پوستی استفاده می کردند. سرخپوستان پا سیاه از دم کرده ای که از پوست درخت توسکا قرمز تهیه می شد برای درمان اختلالات لنفاوی و سل استفاده می کردند. مطالعات بالینی اخیر تأیید کرده است که توسکا قرمز حاوی بتولین و لوپئول است ، ترکیباتی که در برابر انواع تومورها موثرهست.
کاربرد های توسکای قرمز
گهگاه به عنوان درختان زینتی کاشته می‌شوند و در سولز ، نواحی ساحلی ، یا در سواحل رودخانه‌ها ، در خاک‌هایی با بافت سبک که به خوبی زه‌کشی میکنند، خوب عمل میکنند. توسکا قرمز در خاک های رسی سنگین و مرطوب رشد نمی کند. اگر توسکا در داخل کاشته شود، باید دور از لوله‌های زهکش، لوله‌های فاضلاب و خطوط آب کاشته شود ، زیرا ممکن است ریشه‌ها نفوذ کرده و خطوط را مسدود کنند.
در صنعت چوب
الوار توسکا به عنوان یک گزینه بادوام برای کاربردهای فضای باز در نظر گرفته نمی شود، اما به دلیل کارایی و سهولت در پرداخت بیشتر برای مبلمان و کابینت استفاده می شود. از آنجایی که نرم تر از سایر چوب های سخت محبوب مانند افرا ، گردو و خاکستر است ، از نظر تاریخی توسکا از ارزش بالایی برای چوب در نظر گرفته نشده است.. با این حال، اکنون به یکی از محبوب‌ترین جایگزین‌های چوب سخت تبدیل میشود، زیرا قیمت آن در مقایسه با بسیاری از چوبهای سخت دیگر از نظر اقتصادی است. در دنیای ساخت آلات موسیقی، توسکا قرمز توسط برخی سازندگان گیتار الکتریک/باس الکتریک به دلیل تونالیته متعادل آن ارزشمند است. توسکا اغلب توسط بومیان آمریکا برای ساخت ماسک، کاسه، دسته ابزار و سایر کالاهای کوچک استفاده می شود.
ظاهر الوار توسکا از سفید تا صورتی تا قهوه ای روشن متغیر است، دارای بافت نسبتاً نرم، کمترین دانه و درخشندگی متوسط است. به راحتی کار می شود، به خوبی می چسبد و به خوبی پرداخت می شود.
به عنوان هیزم برای ماهی دودی
به دلیل دود روغنی چوب توسکای قرمز بومیان این منطقع از این چوب برای دود کردن ماهی استفاده میکنند.
توسکای مکزیکی Alnus jorullensis
درختی همیشه سبز است که با سرعتی سریع به 25 متر (82 فوت) در 20 متر (65 فوت) رشد می کند.
می تواند در نیمه سایه (در جنگل های روشن) یا بدون سایه رشد کند. خاک مرطوب یا مرطوب را ترجیح می دهد. این گیاه می تواند قرار گرفتن در معرض دریایی را تحمل کند. این گیاه به طور گسترده در احیای جنگل ها در مکان های آشفته استفاده می شود و به طور گسترده در مزارع در سراسر آمریکای جنوبی و آمریکای جنوبی به عنوان گونه های چوبی و چوب سوخت رشد می کند. در زراعت جنگلداری از آن در مراتع سیلو برای تامین نیتروژن برای افزایش دسترسی و کیفیت علوفه، بهبود حاصلخیزی خاک استفاده می شود و در همراهی با محصولاتی مانند ذرت و لوبیا، قهوه و توت سیاه وحشی کشت می شود. همچنین چوب و پوست توسکای مکزیکی سرشار از تانن است که برای ایجاد رنگ قرمز استفاده می شود. راهنمایان جنگل این گونه را برای علامت گذاری مسیرهای جدید در میان جنگل های کوهستانی انتخاب می کنند. علائم قرمز پوست بریده شده توسط قمه های آنها به اندازه رنگ قرمز در نشان دادن راه استفاده میشود. چوب نسبتاً سبک و نرم است، اما سفت، دانه صاف، نسبتاً ریزبافت، آسان برای کار، سخت و قوی، صاف به پایان می رسد، در تماس با زمین بادوام نیست. برای ساخت جعبه های حمل سبزیجات، درختان کفش، چوب کبریت، میله های پست، دسته جارو، وسایل خانگی، هسته های تخته سه لا و تخته خرده چوب استفاده می شود. همچنین به صورت محلی برای هیزم و تولید زغال چوب برداشت می شود. برای کاشت زینتی در مناطق معتدل گرم مانند جنوب کالیفرنیا استفاده می شود. برای پوشش و غربالگری خوب است. چوب نسبتاً سبک و نرم است، اما سفت، دانه صاف، نسبتاً ریزبافت، آسان برای کار، سخت و قوی، صاف به پایان می رسد، در تماس با زمین بادوام نیست.
توسکا ژاپنی Alnus japonica
درختی است خزان کننده که با سرعتی سریع تا 22 متر (72 فوت 2 اینچ) رشد می کند. از فوریه تا مارس گل می دهد. این گونه تک پایه است (گلهای منفرد یا نر یا ماده هستند، اما هر دو جنس را می توان روی یک گیاه یافت) و توسط باد گرده افشانی می شود. می تواند نیتروژن را رفع کند. این گیاه می تواند بادهای شدید را تحمل کند اما قرار گرفتن در معرض دریایی را نه. از درخت توسکای ژاپنی برای تولید رنگ و تولید زغال و تراشکاری استفاده میشود.
